26 sep 2023 | Met een klein clubje (snel) een goed plan ontwikkelen
Interview met Tom van der Poel, directeur Theater de Speeldoos Baarn:
‘Hou vol!’. Ontelbare keren is het hem de afgelopen week op straat toegeroepen sinds het verschijnen van de open brief waarin voorzitter Roel Burgman namens het bestuur van Theater de Speeldoos de gemeenteraad opriep om besluiten over de toekomst van het theater niet nog langer uit te stellen.
Toch ziet hij wat er nu gebeurt niet als wedstrijdje armdrukken tussen gemeenteraad en Speeldoos, benadrukt hij. Het liefst zou hij met een klein team van deskundige ambtenaren - en die heeft Baarn - snel een realistisch plan willen uitwerken. Inzet daarvan: de toekomst van het mooiste kleine theater van Nederland veilig stellen en voor de Baarnse gemeenschap de kosten niet nog verder laten oplopen.
4000 Steunbetuigingen
Een inderhaast door operazanger Michael J. Scott opgezette petitie heeft laten zien dat De Speeldoos op minstens de steun van 4000 sympathisanten kan rekenen. De meeste komen uit Baarn, maar sympathiebetuigingen zijn er ook uit de wijde omgeving. De helft is anoniem, meldde de Baarnsche Courant in een commentaar. Maar dat is een misverstand. ‘Van alle deelnemers aan de petitie zijn naam, woonplaats en emailadres bekend bij de petitionaris’, zegt Tom van der Poel. ‘Dat bijna de helft niet in het openbaar zijn naam wilde prijsgeven zegt iets over het huidige maatschappelijke klimaat. Veel mensen voelen zich kennelijk niet meer veilig om mee te doen aan een openbare discussie. Dat geeft te denken’.
Ontroerend zijn, naast alle publieke reacties, ook de kleine gebaren. Een donatie van tweehonderdvijftig euro, maar ook een bedrag met vier nullen! Baarn houdt van De Speeldoos. Het blijkt niet alleen uit de bezoekersaantallen maar ook uit de 850 Vrienden. Dat versterkt het vertrouwen van Tom van der Poel dat de actie ‘Red Theater de Speeldoos’ kan uitgroeien tot een betekenisvol burgerinitiatief, misschien ook wel met brede financiële steun van de fans, zodat de gemeenteraad in de toekomst niet met een hogere, maar juist met een lagere rekening te maken krijgt.
Belangrijk voor de lokale economie
In een commentaar beschreef de Baarnsche Courant de dilemma’s waar de gemeenteraad voor staat. Er zijn veel wensen en er is weinig bereidheid om keuzes te maken. Veel bezoekers van De Speeldoos komen uit omliggende gemeentes. Als het theater zo’n belangrijke regionale functie vervult, laat anderen dan meebetalen, was in de Baarnsche Courant de suggestie. Waarom moeten die ‘vreemdgangers’ meeprofiteren van de 18 euro die de gemeente nu per inwoner in De Speeldoos stopt? ‘De bezoekers van buiten betalen de volle prijs, ze eten en drinken in Baarn en dragen zo bij aan de lokale economie. Vraag maar eens aan de horeca. Zonder die steun van de bezoekers van buiten Baarn zou zo’n voorziening voor Baarn überhaupt niet mogelijk zijn. Als ik geen mensen uit de regio meer krijg kan ik geen voorstellingen meer boeken. Dit geldt overigens voor alle theaters in Nederland.’
Niet meer, maar minder
Het gaat niet om het binnen harken van meer subsidie, benadrukt Tom van der Poel. ‘We willen de exploitatie verbeteren. We gaan altijd voor een goede balans van inkomsten van derden, bezoekers en subsidie. Allemaal afgezet tegen de inhoudelijke ambities die we met elkaar voor de langere termijn afspreken’. Van der Poel komt uit het bedrijfsleven en ziet het theater als een maatschappelijk onderneming die met goed beleid zoveel mogelijk op eigen benen moet staan. Uit een rapport van Berenschot blijkt dat dit al aardig lukt, maar het kan nog beter, zegt hij. Door het gebouw duurzamer te maken, door bouwkundige aanpassingen waardoor meer zalen tegelijk verhuurd kunnen worden, door de keuken te moderniseren. Daardoor nemen de gebruiksmogelijkheden toe en dalen de jaarlijkse exploitatiekosten. ‘Ik zie het als een uitdaging om de kosten naar beneden te krijgen’. Maar het lukt niet als er gekozen wordt voor tijdelijk oplappen. ‘Dan gooien we opnieuw goed geld naar kwaad geld en gaan we straks naar 20 euro per inwoner of meer. Ter vergelijking: de bibliotheek ontvangt 18 euro en sporthal De Trits 25 euro per inwoner'.
Hoeveel geld is er nodig?
Hoeveel geld is er nodig om De Speeldoos in de huidige vorm te redden? ‘Er circuleren verschillende bedragen, maar het zijn gissingen. We weten het pas als we aan tafel hebben gezeten en een goed plan hebben gemaakt. Met open vizier. Het is belangrijk dat we praten zonder beperkingen vooraf. Dan wordt vanzelf duidelijk wat wel en niet realistisch is’. Hij beseft heel goed dat Baarn net als alle andere gemeentes voor een enorme bezuinigingsopdracht staat. ‘Er is maar één kans om het goed te doen’.
Overal in het land ontstaan burgerinitiatieven waarbij bewoners taken van de gemeente deels overnemen, maar dan wel met steun van de overheid. De vierduizend sympathiebetuigingen die de petitie opleverde geven hem het vertrouwen dat zoiets ook in Baarn moet lukken. ‘Ik knok voor mijn mensen en het theater. Ik gooi de handdoek niet in de ring’. Ik houd me vast aan mijn ervaringen tijdens de coronacrisis, merkwaardig genoeg een bijzondere tijd, waarin door de omstandigheden gedwongen rond De Speeldoos nieuwe succesvolle ideeën zijn ontwikkeld. ‘Toen hebben we laten zien dat we in Baarn in staat zijn om het onmogelijk mogelijk te maken’.